P Munthe^^ vid Lunds universitet, av G A Boudrie^ vid Uppsala universitet, och av MCalonius^^ och J Bonsdorff^® vid Åbo universitet. Också i frågan om hur man skulle principiellt avgränsa överhetens rätt i kyrkliga angelägenheter visade sig följaktligen en avgörande skillnad mellan dem som influerats av en mer territorialistisk kyrkorättslig syn och dem som var mer kollegialistiskt präglade. De förra fasthöll vid distinktionen mellan interna och externa, överhetens rätt sades gälla externa religionis men fick ej enligt dem sträcka sig till interna. Statens säkerhet fordrade överhetens makt i fråga om externa, indivädens samvetsfrihet hindrade, att den sträcktes till interna. Statens och individens krav reglerade därmed överhetens rätt i kyrkliga angelägenheter. De kollegialistiskt influerade däremot avvisade denna distinktion som praktisk oanvändbar. Enligt dem förde den ”ingen nytta med sig”. Även dessa utgick likväl från statens krav och individens rättigheter. Till dessa utgångspunkter fogades likväl ännu en. Som en konsekvens av deras kyrkouppfattning och uppfattning om kyrkans egen självständiga rätt blev det naturligt för dem att framhålla, att det var nödvändigt att ta hänsyn också till kyrkans rätt, när de principiella gränserna för överhetens jus circa sacra skulle fastställas. Stat, 53 Jus publicum universale annoteradt på professor Munthes Privata Föreläsningar, 1797 s 26 ff, 38 f, 4: o 339, VöSB, Collegium Juris-Naturae annoteradt på Professor Munthes Private Föreläsningar, Vår Terminen 1797, s 132 ff, 4: o 341, VöSB, Collegium juris naturae, 1788 s 33 f, samlingsvolym med A Lidbecks anteckningar i LUB, Jus Naturae af Flerr Professor L. P. Munthe, 1794 s 64 f, Jus publicum universale, s 8 f, GUB, Jus Publicum Universale af Herr Professor L P Munthe, 1796 s 26 ff, 46 ff, GUB. 54 ”Tum ex illorum triplicis generis jurium abusu complura nascuntur mala, qualia sunt, vel quando antistites, quibus dumtaxat ecclesiasticorum directio negotiorum competeret, jura collegialia plus justo evehunt indeque hierarchiam formant, vel etiam quoties jura Majestatis, quibus gaudet imperans, plus aequo extenduntur atque imperium in conscientias exercentur, vel tandem quum libertatis jura, seu immunitas conscientiae, ita urgentur, ut nulli ordini ecclesiastico, quantumvis necessario, ex ratione societatis, ullus amplius relinquatur locus, quod vitium certis in Anglia hominibus frequens fuisse narratur, quos vulgo Independentes nuncupant. Principes autem, qui ipsimet profitentur religionem Lutheranam, prout membra ecclesiae, aretiori cum reliquis cohaerent nexu, atque in foro conscientiae devinetos se sentiunt, ut, ad praescriptum Divinum, sint ecclesiae nutricii, qui prospiciant caveantque, ne quid detrimenti non minus Religio, quam Respublica, capiat. Unde triplici illi in ecclesia malo, eidemque admodum famoso, semper & ubique obviam itur, adeo ut nec jura collegialia, nec jura Majestatis, nec jura conscientiae nimium extollantur.” Boudrie-Huss, De arctiori nexu civili inter imperantes et subditis, a religionc lutherana oriundo, 1779 § 4 s 7 f. Se även Boudri-öberg, De directione in ecclesia clericis tribuenda, 1780 § 2 ff, s 4 ff. 55 Calonius, Praelectiones in jurisprudentiam ecclesiasticam, 1784 kap 2 § 1 ff, s 15 ff, B I a, HUB. 56 Bonsdorff, Conspectus scientiae pastoralis in usum seminarii theologici, del 2 1811 s 564 ff. 309
RkJQdWJsaXNoZXIy MjYyNDk=